การพ ฒนาคร ด านการจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบโครงงานโดยใช กระบวนการว จ ย เช งปฏ บ ต การโรงเร ยนม ธยมภ ฮ งพ ฒนว ทย อ าเภอหนองก งศร จ งหว ดกาฬส นธ

Transcription

1 1 การพ ฒนาคร ด านการจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบโครงงานโดยใช กระบวนการว จ ย เช งปฏ บ ต การโรงเร ยนม ธยมภ ฮ งพ ฒนว ทย อ าเภอหนองก งศร จ งหว ดกาฬส นธ บทค ดย อ เว ยงช ย ราชฤทธ * การว จ ยคร งน ม ว ตถ ประสงค เพ อพ ฒนาคร ด านการจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบ โครงงานโดยใช กระบวนการว จ ยเช งปฏ บ ต การโรงเร ยนม ธยมภ ฮ งพ ฒนว ทย อ าเภอหนองก งศร จ งหว ดกาฬส นธ ให คร ม ความร ความเข าใจ และสามารถจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบ โครงงาน 5 ข นตอนได โดยใช หล กการว จ ยปฏ บ ต การ (Action Research) ด าเน นการเป น 2 วงรอบ แต ละวงรอบ ประกอบด วย การวางแผน(Planning) การปฏ บ ต (Action) การส งเกต (Observation) และการสะท อนผล (Reflection) กลย ทธ ท ใช ในการพ ฒนาได แก การประช ม เช งปฏ บ ต การ การน เทศ และการศ กษาด งาน กล มผ ร วมว จ ยม จ านวน 17 คน กล มผ ให ข อม ล เป นน กเร ยนช นม ธยมศ กษาป ท 1-6 จ านวน 275 คน เคร องม อท ใช ในการเก บรวบรวมข อม ล ได แก แบบทดสอบ แบบส มภาษณ แบบส งเกต แบบประเม นและแบบบ นท ก การตรวจสอบ ข อม ลเช งค ณภาพใช เทคน คการตรวจสอบแบบสามเส า (Triangulation Technique) ส วนข อม ล เช งปร มาณใช สถ ต ร อยละ ค าเฉล ย และส วนเบ ยงเบนมาตรฐาน และเปร ยบเท ยบโดยใช ค า t-test ผลการว จ ย พบว า การพ ฒนาคร โดยใช กระบวนการว จ ยเช งปฏ บ ต การ ด วยกลย ทธ การประช ม เช งปฏ บ ต การ การน เทศ และการศ กษาด งาน สามารถพ ฒนาคร ให ม ความร ความเข าใจ และ ม ความสามารถใน การจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบโครงงาน 5 ข นตอน ประกอบด วย ข นค ด และเล อกป ญหาท จะศ กษา ข นวางแผนในการท าโครงงาน ข นลงม อท าโครงงาน ข นการ เข ยนรายงาน และข นการน าเสนอผลงานได

2 2 ความเป นมาและความส าค ญของป ญหา หล กส ตรการศ กษาข นพ นฐาน พ ทธศ กราช 2551 ม งให ผ เร ยนม ความร อ นเป น สากลและม ความสามารถในการส อสาร การค ด การแก ป ญหา การใช เทคโนโลย และม ท กษะช ว ต จ งเป นหน าท ของสถานศ กษาท จะต องพ ฒนาผ เร ยนให เก ดความร และม ท กษะ ด งกล าว งานว ชาการถ อว าเป นงานหล กของสถานศ กษาท จะท าให บรรล ความม งหมายของ หล กส ตร (กระทรวงศ กษาธ การ, 2551) พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ (ฉบ บท 2 แก ไขเพ มเต ม พ.ศ. 2545) มาตรา 22 ได ก าหนดไว ว า การจ ดการศ กษาต องย ดหล กว าผ เร ยนท กคนม ความสามารถเร ยนร และพ ฒนาตนเองได และถ อว าผ เร ยนส าค ญท ส ด กระบวนการจ ดการศ กษาต องส งเสร มให ผ เร ยนสามารถพ ฒนาตามธรรมชาต และเต มศ กยภาพ (กระทรวงศ กษาธ การ, 2545) การจ ดการเร ยนร แบบโครงงานเป นกระบวนการจ ดการเร ยนร ท เน นผ เร ยนเป น ส าค ญ อ กร ปแบบหน ง การเร ยนร แบบโครงงานจ งเป นสะพานเช อมโยงระหว างห องเร ยน ก บโลกภายนอกท ช วยให ผ เร ยนได น าความร ในช นเร ยนไปบ รณาการก บก จกรรมท จะท า เพ อน าไปส ความร ใหม ๆ ด งน นการสอนแบบโครงงานจ งเป นการสอนท ให ผ เร ยนได ร จ ก ว ธ การท าการว จ ยเบ องต น เพ อพ ฒนาความร ท กษะและสร างผลผล ตท ม ค ณภาพ จ ดประสงค หล กของการสอนแบบโครงงาน เพ อต องการกระต นให ผ เร ยนร จ กส งเกต ร จ กต งค าถาม ร จ กต งสมม ต ฐาน ร จ กแสวงหาความร ด วยตนเอง เพ อตอบค าถามท ตนอยากร ร จ กสร ปและ ท าความเข าใจเก ยวก บส งท ค นพบ (ท ศนา แขมมณ, 2552) โรงเร ยนภ ฮ งพ ฒนว ทย เป ดท า การสอนต งแต ช นม ธยมศ กษาป ท 1-6 ม การจ ดก จกรรมการเร ยนร โดยเน นผ เร ยนเป นส าค ญ ได ฝ กการค ดว เคราะห ด วยตนเอง และม แผนพ ฒนาบ คลากรให ม การจ ดท าแผนการจ ดการ เร ยนร ท เน นผ เร ยนเป นส าค ญ ฝ กให เด กได ฝ กค ดว เคราะห ร จ กการแก ป ญหา ม การจ ด ก จกรรมการเร ยนร ให ก บน กเร ยน เหมาะสมก บธรรมชาต และสนองความต องการของผ เร ยน ให ผ เร ยนได ม ส วนร วมในการเร ยนการสอน ด วยว ธ การต างๆ และเร ยนร อย างม ความส ข (โรงเร ยนม ธยมภ ฮ งพ ฒว ทย, 2555) ผ ว จ ยในฐานะผ บร หารจ งได ก าหนดนโยบายด านการ พ ฒนางานว ชาการให สามารถเพ มผลส มฤทธ ทางการเร ยนโดยผลการเร ยนเฉล ยในแต ละ กล มสาระการเร ยนร ต องเพ มข น ในแต ละป การศ กษาไม น อยกว าร อยละ 5

3 ผ ว จ ยจ งม ความม งม นต งใจท จะพ ฒนาคร ให ม ความสามารถในการจ ดการเร ยนร โดยเฉพาะอย างย ง การจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบโครงงาน ซ งเป นการจ ดการเร ยนร ท เน น ผ เร ยนเป นส าค ญ อ กร ปแบบหน ง เป นการเป ดโอกาสให ผ เร ยนได เข าส กระบวนการส บ สอบ (Process of inquiry) และการแก ป ญหา ใช การค ดข นส งท ซ บซ อน ให สามารถผล ตผล งานท แสดงถ งความร ความค ดออกมาอย างเป นร ปธรรม การน าเสนอผลงานต อสาธารณชน ย งสามารถสร างแรงจ งใจในการเร ยนร และการท างานให แก ผ เร ยน ม ผลต อความใส ใจ ความ กระต อร อร นและความอดทนในการแสวงหาความร การศ กษาความร และการใช ความร เป นการด งศ กยภาพต างๆในต วผ เร ยนออกมาใช ประโยชน อ กด วย (ท ศนา แขมมณ, 2552) เม อผ เร ยนได ปร บปร งพฤต กรรมการเร ยนของตนเองจะท าให ผลส มฤทธ ทางการเร ยนส งข น เก ดความส าเร จในการเร ยน ท าให ม ความส ขและเห นค ณค าในต วเอง เป นผลต อเน องไปถ ง คร ผ สอนโดยตรงท จะเก ดความภาคภ ม ใจในตนเองม ความร ส กถ งความส าเร จท เก ดจากการ จ ดก จกรรมการเร ยนร ผลงานท เก ดจากการสอนย งสามารถต อยอดเป นผลงานทางว ชาการท ขอเล อนว ทยฐานะให ส งข นได ผ ว จ ยจ งได น าเอาหล กการว จ ย เช งปฏ บ ต การตามแนวค ดของ Kemmis และ McTaggart (ส ว มล ว องวาณ ช, 2553 มาด าเน นการพ ฒนาคร ให สามารถจ ด ก จกรรมการเร ยนร ท ม ประส ทธ ภาพ สามารถน าไปใช ในการจ ดการเร ยนร เก ดประโยชน ส งส ดก บผ เร ยนต อไป ว ตถ ประสงค ของการว จ ย เพ อพ ฒนาคร ด านการจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบโครงงานโดยใช กระบวนการว จ ย เช งปฏ บ ต การ 3 เคร องม อท ใช ในการว จ ย 1. ประเภทเคร องม อ เคร องม อท ใช ในการเก บรวบรวมข อม ล ม 5 ประเภท ค อ แบบทดสอบ จ านวน 2 ฉบ บ แบบส มภาษณ จ านวน 2 ฉบ บ แบบส งเกต จ านวน 2 ฉบ บ แบบประเม น จ านวน 3 ฉบ บ แบบบ นท ก จ านวน 2 ฉบ บ

4 4 การเก บรวบรวมข อม ล การพ ฒนาคร ด านการจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบโครงงานโดยใช กระบวนการว จ ยเช ง ปฏ บ ต การโรงเร ยนม ธยมภ ฮ งพ ฒนว ทย อ าเภอหนองก งศร จ งหว ดกาฬส นธ ด าเน นการ เก บรวบรวมข อม ลด งน ด าเน นการจ ดประช มช แจงนโยบาย คร ผ สอนท กคนในโรงเร ยน ผ ร บผ ดชอบโครงการและคณะกรรมการว ชาการโรงเร ยนแจกแบบสอบถามให คร ได ด าเน นการตอบ ในว นท 5 พฤษภาคม 2556 ได ร บแบบสอบถามค น 17 ฉบ บ ค ดเป นร อยละ 100 ของแบบส ารวจท งมด เพ อหาข อสร ปเก ยวก บสภาพป จจ บ น ป ญหาการจ ดการเร ยนร ด วยการว จ ยปฏ บ ต การในช นเร ยน และความต องการได ร บการพ ฒนาการจ ดการเร ยนร ด วย การว จ ยปฏ บ ต การในช นเร ยนของคร การจ ดกระท าข อม ลและการว เคราะห ข อม ล การจ ดกระท าข อม ลและการว เคราะห ข อม ล ผ ว จ ยด าเน นการด งต อไปน 1. น าข อม ลท รวบรวมได ด วยเทคน คต างๆ โดยใช เทคน คการตรวจสอบสามเส า (Triangulation Technique) 2. ศ กษาและท าความเข าใจข อม ลท รวบรวมมาได ท งหมดหลาย ๆ รอบ (Read and Reread) แล วหาความส มพ นธ ของข อม ลเหล าน นในล กษณะใดล กษณะหน ง เพ อก าหนด ท ศทาง (Trend) และสร างข อสร ป น าเสนอโดยอ งกรอบการศ กษาโดยการพรรณนา และ อ างอ งข อม ลบางส วนท เป นท มาของข อสร ปน น สร ปผล การพ ฒนาคร ด านการจ ดการเร ยนร แบบโครงงานโดยใช กระบวนการว จ ย เช งปฏ บ ต การโรงเร ยนม ธยมภ ฮ งพ ฒนว ทย อ าเภอหนองก งศร จ งหว ดกาฬส นธ ด าเน นการ พ ฒนา 2 วงรอบ กล าวค อ การด าเน นการพ ฒนา ในวงรอบท 1 โดยใช กลย ทธ การประช ม เช งปฏ บ ต การและการน เทศ ส วนในวงรอบท 2 ใช กลย ทธ การศ กษาด งานและการน เทศ ผล การศ กษาสร ปได ว า

5 สร ปได ว า การพ ฒนาคร ด านการจ ดการเร ยนร แบบโครงงานโดยใช กระบวนการว จ ยเช งปฏ บ ต การโรงเร ยนม ธยมภ ฮ งพ ฒนว ทย อ าเภอหนองก งศร จ งหว ด กาฬส นธ ท ง 2 วงรอบโดยใช กลย ทธ การประช ม เช งปฏ บ ต การ การน เทศ และการศ กษาด งาน ท าให บ คลากรผ ร วมศ กษาม ความร ความเข าใจ และสามารถด าเน นการจ ดก จกรรม การเร ยนร แบบโครงงาน 5 ข นตอนได บรรล ว ตถ ประสงค ท ต งไว อภ ปรายผล สร ปโดยรวมแล ว การพ ฒนาคร ด านการจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบโครงงานโดยใช กระบวนการว จ ยเช งปฏ บ ต การโรงเร ยนม ธยมภ ฮ งพ ฒนว ทย อ าเภอหนองก งศร จ งหว ด กาฬส นธ ด าเน นการ 2 วงรอบ โดยใช กลย ทธ การประช มเช งปฏ บ ต การ การน เทศ และ การศ กษาด งาน ผลการศ กษา พบว าบ คลากรผ ร วมศ กษาม ความร ความเข าใจในกระบวนการ การจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบโครงงาน 5 ข นตอน สามารถจ ดก จกรรมการเร ยนร แบบ โครงงานได และน าไปพ ฒนาการจ ดก จกรรมการเร ยนร ส งผลให ผ เร ยนได ลงม อปฏ บ ต จร ง และสามารถสร างองค ความร ได ด วยตนเอง ซ งสอดคล องก บ ผลการศ กษาของก ตต พ นธ บ ดด (2551) พบว า การพ ฒนาบ คลากรเก ยวก บการจ ดก จกรรม การเร ยนร แบบโครงงาน โดยใช กลย ทธ การประช มเช งปฏ บ ต การ การสนทนากล ม และการน เทศภายใน โดยใช หล กการว จ ยปฏ บ ต การ(Action Research) ด าเน นการพ ฒนาบ คลากรจ านวน 2 วงรอบ ส งผลให บ คลากรม ความร ความเข าใจ และสามารถจ ดก จกรรมการเร ยนแบบโครงงานได ครบท ง 5 ข นตอนได เต มศ กยภาพ ข อเสนอแนะ 1. ควรด าเน นก จกรรมการน เทศอย างต อเน อง เพ อให เก ดความย งย นในด านการ จ ดการเร ยนร แบบโครงงาน 2. ควรส งเสร ม และสน บสน นให น ากลย ทธ การอบรมเช งปฏ บ ต การ การน เทศ การศ กษาด งาน ไปใช ในการการพ ฒนาบ คลากรในโรงเร ยนอ นต อไป 3. ควรรายงานผลการศ กษาน ต อหน วยงานต นส งก ดเพ อเป นข อม ลสารสนเทศใน การพ ฒนาบ คลากรในส งก ดต อไป 5

6 6 เอกสารอ างอ ง กระทรวงศ กษาธ การ. (2546). พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ และท แก ไข เพ มเต ม(ฉบ บท 2) พ.ศ กร งเทพฯ: โรงพ มพ องค การร บส งส นค าและพ สด ภ ณฑ (ร.ส.พ.). ก ตต พ นธ บ ดด. (2551). การพ ฒนาบ คลากรเก ยวก บการจ ดก จกรรมการเร ยนแบบโครงงาน โรงเร ยนโนนสง าราษฎร บ าร ง อ าเภอส วรรณค หา จ งหว ดหนองบ วล าภ. การศ กษาค นคว าอ สระ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาว ทยาล ยมหาสารคาม.. (2552). หล กส ตรการศ กษาข นพ นฐานพ ทธศ กราช กร งเทพฯ:โรงพ มพ องค ช มน มสหกรณ การเกษตรแห งประเทศไทย จ าก ด. กระทรวงศ กษาธ การ. (2552). เทคน คการจ ดการเร ยนร ท ผ เร ยนส าค ญท ส ด โครงงาน. กร งเทพฯ:โรงพ มพ องค ช มน มสหกรณ การเกษตรแห งประเทศไทย จ าก ด.. (2552). แนวการบร หารโรงเร ยนปฏ ร ปการเร ยนร ช ดปฏ ร ปการเร ยนร ล าด บท 1/2552. กร งเทพฯ: โรงพ มพ องค ช มน มสหกรณ การเกษตรแห งประเทศไทย จ าก ด. ท ศนาแขมมณ. (2552). ศาสตร การสอน : องค ความร เพ อการจ ดกระบวนการเร ยนร ท ม ประส ทธ ภาพ. กร งเทพฯ: ส าน กพ มพ จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย. พ มพ คร งท 11. ส ว มล ว องวาณ ช. (2553). การว จ ยปฏ บ ต การในช นเร ยน.กร งเทพฯ: ส าน กพ มพ จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย.